e

Θεόδωρος Τερζόπουλος

«Στο θέατρο του Τερζόπουλου ο μύθος δεν είναι παραμύθι, αλλά συμπυκνωμένη εμπειρία, η διαδικασία της πρόβας δεν είναι εκτέλεση μιας δραματουργικής θεώρησης, αλλά μια περιπέτεια σ’ ένα ταξίδι στο τοπίο της μνήμης, μια αναζήτηση των χαμένων κλειδιών της ενότητας του σώματος με τον λόγο, της λέξης ως φυσικής οντότητας».

Χάινερ Μύλλερ, Ιούνιος 1987, Βερολίνο

Γεννήθηκε στον Μακρύγιαλο Πιερίας. Απόφοιτος της δραματικής Σχολής του Κ. Μιχαηλίδη (Αθήνα, 1965-1967), με δασκάλους τους Γ. Σεβαστίκογλου, Λ. Τριβιζά και Κ. Μιχαηλίδη, και του Berliner Ensemble (Βερολίνο, 1972-1976) με δασκάλους τους Χάινερ Μύλλερ,  Μάνφρεντ Βέκβερτ, Ρουθ Μπέρκχαους και Έκεχαρτ Σαλ.

Διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (Θεσσαλονίκη, 1981-1983).

Από το 1985 μέχρι το 1988 Καλλιτεχνικός Διευθυντής των Διεθνών Συναντήσεων Αρχαίου Δράματος στους Δελφούς, όπου προσκάλεσε σημαντικούς δημιουργούς του παγκοσμίου θεάτρου όπως τους Χάινερ Μύλλερ, Ταντάσι Σουζούκι,  Ρόμπερτ Γουίλσον, Αντρέι Σερμπάν, Γουόλε Σογίνκα, Μιν Τανάκα, κ.α.

Το 1985 ίδρυσε τη θεατρική ομάδα Άττις.

Από το 1990 είναι ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Μεσογειακού Θεάτρου, στο οποίο συμμετέχουν 22 χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων. Ως Πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου Μεσογειακού Θεάτρου στην Ελλάδα από το 1991 διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων (Διεθνές Φεστιβάλ Βία και Ειρήνη στο Μεσογειακό Θέατρο – Πάτρα 1991, Μέρες Θεατρικής Παιδείας – Μυτιλήνη, κ.α.)

Από το 1993 μέχρι σήμερα παραμένει Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής της Θεατρικής Ολυμπιάδας. Το 1995 ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής της 1ης Θεατρικής Ολυμπιάδας στους Δελφούς, με τίτλο Διασχίζοντας τη χιλιετία, προσκάλεσε παραστάσεις σημαντικών δημιουργών, όπως των Γιούρι Λιουμπίμοφ, Ανατόλι Βασίλιεφ, Άλλα Ντεμίντοβα, Ρόμπερτ Γουίλσον, Ταντάσι Σουζούκι, Νούρια Εσπέρ κ.α. Πρόεδρος της 2ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Δημιουργώντας ελπίδα, Σιζουόκα, Ιαπωνία, 1999), της 3ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Θέατρο για το λαό, Μόσχα, 2001), της 4ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Πέρα από τα σύνορα, Κωνσταντινούπολη, 2006), της 5ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Sarang– Αγάπη και Ανθρωπισμός, Σεούλ, 2010), της 6ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Όνειρο, Πεκίνο, 2014), της 7ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (The World as a Place of Truth, Βρότσλαβ, Πολωνία, 2016), της 8ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Η σημαία της φιλίας, σε 17 πόλεις της Ινδίας, 2018) και της 9ης Θεατρικής Ολυμπιάδας (Δημιουργώντας Γέφυρες, συν-διοργάνωση Τόγκα, Ιαπωνία και Αγία Πετρούπολη, 2019).

Το 2005 διοργάνωσε την 1η Διεθνή Συνάντηση Αρχαίου Δράματος στη Σικυώνα, με τίτλο Σκότος εμόν Φάος. Η 2η (Κάθοδος) πραγματοποιήθηκε το 2006, και η 3η (Εκδίκηση) το 2011.

Το 2018 το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση διοργάνωσε μεγάλο τιμητικό αφιέρωμα στο έργο του με τίτλο Η Επιστροφή του Διόνυσου.

Με την ομάδα Άττις έχει πραγματοποιήσει πολλές περιοδείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, παρουσιάζοντας μέσα σε 35 χρόνια μόνο στο εξωτερικό 2100 παραστάσεις στα σημαντικότερα διεθνή φεστιβάλ και θέατρα.

Το σύστημα εργασίας του Θεόδωρου Τερζόπουλου και οι παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας του διδάσκονται σε έδρες θεατρικών και κλασικών σπουδών σε τριάντα πανεπιστήμια του κόσμου. Πραγματοποιεί εργαστήρια σ’ όλον τον κόσμο διδάσκοντας το σύστημα εργασίας του και είναι Επίτιμος Καθηγητής σε πανεπιστήμια και ακαδημίες θεάτρου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 2013 διοργανώνεται ετησίως στο Θέατρο Άττις το θερινό διεθνές εργαστήριο Η Μέθοδος του Θεόδωρου Τερζόπουλου για νέους ηθοποιούς και σκηνοθέτες.

Έχει τιμηθεί με πολλά θεατρικά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχουν εκδοθεί βιβλία για τον ίδιο και το Θέατρο Άττις στα ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ρωσικά, ισπανικά, κινέζικα, πολωνικά, τουρκικά, μανδαρίνικα και κορεάτικα. Το 2015 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Μεθόδου του με τίτλο Η Επιστροφή του Διόνυσου, το οποίο μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες.

Σκηνοθεσίες

Μ. Μπρεχτ Ψωμάδικο  (Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης, 1977), Μ. Μπρεχτ Μικρό Μαχαγκόνυ (Θέατρο Θεσσαλονίκης, 1977), Σ. Μρόζεκ Ένα Ευτυχές Γεγονός (Κ.Θ.Β.Ε., 1978), Ζ.Π. Σαρτρ Κεκλεισμένων των Θυρών (Κ.Θ.Β.Ε., 1980), Φ.Γ. Λόρκα Γέρμα (Κ.Θ.Β.Ε., 1981), Μ. Μπρεχτ Μάνα Κουράγιο (Κ.Θ.Β.Ε., 1983), Ρ.Β. Φασμπίντερ Ελευθερία στη Βρέμη (Δημοτικό Θέατρο του Τύπιγκεν, Γερμανία, 1988).

Σκηνοθετικές επιμέλειες

Γνωριμία με τον Μπρεχτ (1976), Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδάει Μπρεχτ (1979), Ο Έκεχαρτ Σαλ και η Μαρία Φαραντούρη τραγουδούν Μπρεχτ (Δημήτρια και Μπερλίνερ Ανσάμπλ, 1980), Αλαμπάμα Σονγκ, με τη σχολή του Κ.Θ.Β.Ε. (1980), Ρεσιτάλ Έκεχαρτ Σαλ (Αθήνα 1980), Ρεσιτάλ Γκίζελα Μάι (Δημήτρια, Θεσσαλονίκη, 1981), Του Φεγγαριού τα Πάθη, αφιέρωμα στον Λόρκα με τη Μαρία Φαραντούρη (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 1996).

Σκηνοθεσίες με την ομάδα ΑΤΤΙΣ και θέατρα του εξωτερικού

Ευριπίδη Βάκχες (1986)
Χ. Μύλλερ Μήδειας Υλικό (1988)
Χ. Μύλλερ Κουαρτέτο (1989)
Αισχύλου Πέρσες (1990)
Χ. Μύλλερ Η Απελευθέρωση του Προμηθέα, με τον Χάινερ Μύλλερ και τη Σοφία Μιχοπούλου (Βερολίνο, 1991)
Μ. Τσβετάγεβα Φαίδρα, με την Άλλα Ντεμίντοβα (Μεσαιωνικό Κάστρο Πάτρας, 1991)
Χ. Μύλλερ Κουαρτέτο, με την Άλλα Ντεμίντοβα (Θέατρο Ταγκάνκα, Μόσχα, 1993)
Β. Βασικεχαγιόγλου Κανών (1993)
Σοφοκλή Αντιγόνη, με Ιταλούς και Έλληνες ηθοποιούς (Θέατρο Ολύμπικο, Βιτσένζα, 1994)
Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης (1995)
Χ. Μύλλερ Μήδειας Υλικό, (Φεστιβάλ Άργους, 1995)
Χ. Μύλλερ – Ευριπίδη Μήδειας Υλικό με την Άλλα Ντεμίντοβα (1996)
Ιώ (στο πλαίσιο εγκατάστασης της Βουβούλας Σκούρα, Φεστιβάλ Άργους, 1996)
Χ. Μύλλερ Ηρακλής (1997)
Ηρακλής (performance βασισμένη στον Ηρακλή του Χ. Μύλλερ
Φεστιβάλ Άργους, 1997)
Διόνυσος (σκηνική σύνθεση βασισμένη στις Βάκχες του Ευριπίδη και στον μύθο του Γιουρουπαρί), με Κολομβιανούς ηθοποιούς (Φεστιβάλ Μπογκοτά, 1998)
Το Χρήμα (σκηνική σύνθεση κειμένων του Μπ. Μπρεχτ, 1998)
Κάθοδος (σκηνική σύνθεση βασισμένη στον Ηρακλή Μαινόμενο του Ευριπίδη και τις Τραχίνιες του Σοφοκλή, 1999)
Ευριπίδη Ηρακλής Μαινόμενος με Τούρκους ηθοποιούς, παραγωγή του Διεθνούς Φεστιβάλ Κων/πολης (1999)
Κάθοδος του Ηρακλή στον Άδη, με Έλληνες και Τούρκους ηθοποιούς, συμπαραγωγή του Θεάτρου Άττις και του Διεθνούς Φεστιβάλ Κων/πολης (1999)
Μ. Πίρα Πάσκα Ντεβάντις, συμπαραγωγή του Θεάτρου Άττις και του Θεάτρου του Κάλιαρι (1999)
Γ. Κοντραφούρη Το Στεφάνι (2000)
Ευριπίδη Ηρακλής Μαινόμενος (Επίδαυρος, 2000)
Τρίστια (σκηνική σύνθεση βασισμένη σε μονολόγους της Μήδειας, της Ηλέκτρας και της Φαίδρας) με την Άλλα Ντεμίντοβα (Δελφοί, 2000)
Μ. Πάστερνακ Άμλετ μια μαθητεία, με την Άλλα Ντεμίντοβα (2001)
Ευριπίδη Βάκχες, παραγωγή του Düsseldorfer Schauspielhaus (2001)
Δ. Δημητριάδη Λήθη (2002)
Χ. Μύλλερ Μήδειας Υλικό, στο πλαίσιο της εικαστικής έκθεσης Δηλητήρια (Τεχνόπολη, 2002)
Σοφοκλή Φιλοκτήτης, (Ακαδημία Θεάτρου του Βερολίνου, 2003)
Σ. Μπέκετ Νανούρισμα (2003)
Σ. Μπέκετ Τρίπτυχο (2003)
Επίγονοι (αποσπάσματα από χαμένες τραγωδίες του Αισχύλου, 2003)
Αισχύλου Πέρσες, με νέους σκηνοθέτες από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, παραγωγή του Θεάτρου Μέγιερχολντ (Μόσχα, 2003)
Αίας η τρέλα (σκηνική σύνθεση βασισμένη στον Αίαντα του Σοφοκλή, 2004)
Κ. Λογαρά Η τελευταία μάσκα – fallimento (2006)
Ε. Αντνάν Τζενίν (2006)
Αισχύλου Πέρσες, με Έλληνες και Τούρκους ηθοποιούς, συμπαραγωγή του Θεάτρου Άττις, του Διεθνούς Φεστιβάλ Κων/πολης, του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου και της Θεατρικής Ολυμπιάδας (2006)
Σοφοκλή Οιδίπους Τύραννος, με Ρώσους ηθοποιούς, παραγωγή του Θεάτρου Αλεξαντρίνσκι (Αγ. Πετρούπολη, 2006)
Μ. Ποντίκα  Η Κασσάνδρα απευθύνεται στους νεκρούς (2007)
Κ. Μίκελστετερ Έρημος (2007)
Α. Στρίντμπεργκ Mademoiselle Julie (2008)
Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης με Κινέζους ηθοποιούς, παραγωγή της Κεντρικής Ακαδημίας Θεάτρου του Πεκίνου (2008)
Σοφοκλή Αίας (2008)
Έ. Άρεντ Χορευτής (2009)
Χ. Μύλλερ Μάουζερ (2009)
Γ. Κοντραφούρη Ιοκάστη (2009)
Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης, με Έλληνες, Γερμανούς και Τούρκους ηθοποιούς, συμπαραγωγή του Θεάτρου Άττις, του Φεστιβάλ Αθηνών, της Κων/πολης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2010 και του Έσσεν Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2010
Alarme (σκηνική σύνθεση με αφορμή την αλληλογραφία της Μαρίας Στιούαρτ με τη Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄, 2010),
Σοφοκλή Αντιγόνη, με Κινέζους ηθοποιούς, παραγωγή της Κεντρικής Ακαδημίας Θεάτρου του Πεκίνου (2011)
Χ. Μύλλερ Μάουζερ, με Πολωνούς ηθοποιούς, παραγωγή του Ινστιτούτου Γκροτόφσκι (Βρότσλαβ, 2012)
Amor (σκηνική σύνθεση βασισμένη σε κείμενο του Θανάση Αλευρά, 2013),
Σ. Μπέκετ Το Τέλος του Παιχνιδιού, με Ρώσους ηθοποιούς, παραγωγή του Θεάτρου Αλεξαντρίνσκι (Αγία Πετρούπολη, 2014)
Νοσφεράτου, όπερα του Ν.Κουρλιάντσκι, με Ρώσους κι Έλληνες συντελεστές, παραγωγή της Όπερας της Περμ (2014)
Ευριπίδη Βάκχες, με Ρώσους ηθοποιούς, παραγωγή του Electrotheatre Stanislavsky (Μόσχα, 2015)
Σοφοκλή Αντιγόνη, με Αμερικανούς κι Έλληνες ηθοποιούς, παραγωγή του Wilma Theater (Φιλαδέλφεια, Η.Π.Α., 2015)
Αισχύλου Αγαμέμνων, με Κινέζους ηθοποιούς, παραγωγή της Κεντρικής Ακαδημίας Θεάτρου του Πεκίνου (2016)
Ευριπίδη Βάκχες, παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου της Ταϊβάν (Ταϊπέι, 2016),
Ανκόρ (σκηνική σύνθεση βασισμένη σε ποίηση του Θ. Τσαλαπάτη, 2016)
Μ. Μπρεχτ. Μάνα Κουράγιο, με Ρώσους ηθοποιούς, παραγωγή του Θεάτρου Αλεξαντρίνσκι (Αγία Πετρούπολη, 2017)
Ευριπίδη Τρωάδες, με ηθοποιούς από την Κύπρο, την Ελλάδα, τα Ιεροσόλυμα, το Μοστάρ και τη Συρία, παραγωγή του Οργανισμού Πάφος 2017, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (2017)
Φ.Γ. Λόρκα Γέρμα, παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου της Ταϊβάν (Ταϊπέι, 2018)
Χ. Ίψεν Νόρα (2019), Μάουζερ, με Ρώσους ηθοποιούς, παραγωγή του Θεάτρου Αλεξαντρίνσκι (Αγία Πετρούπολη, 2020)

Βραβεία (επιλογή)

Βραβείο Λόρκα (για την παράσταση Βάκχες), Βαρκελώνη, Ισπανία, 1986
Βραβείο Σκηνοθεσίας Στανισλάβσκι (για την παράσταση Κουαρτέτο), Μόσχα, 1993
Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου (για την παράσταση Πέρσες), Βραζιλία, 1994
Βραβείο Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ των Εθνών (για την παράσταση Αντιγόνη), Σεούλ, 1994
Πρώτο Βραβείο Σκηνοθεσίας (για την παράσταση Διόνυσος), Μπογκοτά, Κολομβία, 1998
Βραβείο Σκηνοθεσίας (για την παράσταση Προμηθέας Δεσμώτης), Νέο Δελχί, Ινδία, 2000
Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου των Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής για το σύνολο του έργου του, Αθήνα, 2006,
Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου για το σύνολο του έργου του, Κωνσταντινούπολη, 2006
Πρώτο Βραβείο Παράστασης (για την παράσταση Προμηθέας Δεσμώτης), Πεκίνο, 2008
Πρώτο Βραβείο Σκηνοθεσίας (για την παράσταση Προμηθέας Δεσμώτης), Πεκίνο, 2008
Πρώτο Βραβείο Παράστασης (για την παράσταση Αίας, η τρέλα), Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, Μέριδα, Ισπανία, 2008
Πρώτο Βραβείο Σκηνοθεσίας, (για την παράσταση Μάουζερ), Βραβεία κοινού του περιοδικού Αθηνοράματος, Αθήνα, 2010
Τέσσερα Πρώτα Εθνικά Βραβεία για την Αντιγόνη στην Κεντρική Ακαδημία Θεάτρου του Πεκίνου, 2011 (Πρώτο Βραβείο Παράστασης, Πρώτο Βραβείο Σκηνοθεσίας, Πρώτο Βραβείο Ερμηνείας Συνόλου, Πρώτο Βραβείο Καλλιτεχνικής Παραγωγής)
Καλύτερος Μονόλογος (για την παράσταση Έρημος), Solo Festival, Μόσχα, 2011
Καλύτερος Μονόλογος (για την παράσταση Ιοκάστη), Solo Festival, Μόσχα, 2012
Απονομή του Ανώτερου Τιμητικού Τίτλου Shri στην Ινδία από τον Πρόεδρο Ram Nath Kovind, Βομβάη, 2018
Απονομή του τίτλου Cultural Forum Ambassador από τον Υπουργό Πολιτισμού της Ρωσίας Vladimir Medinsky, Αγία Πετρούπολη, 2018
Βραβείο Καλύτερης Παράστασης και Καλύτερης Σκηνοθεσίας (για την παράσταση Μάνα Κουράγιο) και Βραβείο Μανόλια Καλύτερης Ηθοποιού (για την Elena Nemzer στον ομώνυμο ρόλο), Σανγκάη, 2019
Βραβείο Καλύτερης Παράστασης (για την παράσταση Προμηθέας Δεσμώτης), Modern Drama Valley Theatre, Σανγκάη, 2019
Βραβείο για το σύνολο του έργου του, Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Καΐρου, 2019
Βραβείο Φίγκαρο για τη συμβολή στην εξέλιξη του σύγχρονου θεάτρου, Αγία Πετρούπολη, 2020

Αφιερώματα (επιλογή)

Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Festival Iberoamericano, Μπογκοτά, Κολομβία, 1998
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Πολιτιστική Ολυμπιάδα, Πεκίνο, 2008
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, Βρότσλάβ, Πολωνία, 2009
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Θέατρο Αλεξαντρίνσκι και Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Αλεξαντρίνσκι, Αγ. Πετρούπολη, 2009
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Emilia Romagna Teatro και VIE Festival, Μόντενα, Ιταλία, 2009
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Κεντρική Ακαδημία Θεάτρου του Πεκίνου, Πεκίνο, 2011
Αφιέρωμα στον Θεόδωρο Τερζόπουλο, Διοργάνωση Φεστιβάλ Ολύμπου, Πιερία, 2011
Αφιέρωμα στον Θεόδωρο Τερζόπουλο, Διοργάνωση Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Freie Universitat, Βερολίνο, 2011
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, Διοργάνωση Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, Βρότσλάβ, Πολωνία, 2012 – Παρουσίαση της πολωνικής μετάφρασης του βιβλίου «Στον λαβύρινθο: Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Χάινερ Μύλλερ».
Αφιέρωμα στον Θ. Τερζόπουλο, Διοργάνωση Κέντρο σημειολογίας του Θεάτρου, Αθήνα, 2012
«New Realism and the Return of Dionysus”, Διοργάνωση Goethe Intstitute, εκδόσεις Theater der Zeit και Θέατρο Άττις, Αθήνα, 2016
«Η Επιστροφή του Διόνυσου – Η Μέθοδος του Θεόδωρου Τερζόπουλου», Διοργάνωση Ινστιτούτο Γκροτόφκσι, 7η Θεατρική Ολυμπιάδα και Βρότσλαβ Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, Βρότσλαβ, 2016
«Η Επιστροφή του Διόνυσου», 4ήμερο τιμητικό αφιέρωμα στους Δελφούς, Διοργάνωση Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, Δελφοί, 2018